Sau dậy thì còn cao lên ko? Nam 17 tuổi còn cao lên không? Làm sao để tăng chiều cao tối ưu tuổi dậy thì? Điều này phụ thuộc vào quá trình đóng xương của cơ thể trẻ. Những câu hỏi này sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.
1. Cơ thể chúng ta cao lên như thế nào?
Xương của trẻ em nhỏ hơn xương người lớn và có chứa “vùng phát triển” được gọi là vùng sụn tiếp hợp tăng trưởng. Vùng sụn này chứa nhiều tế bào sụn đang phát triển theo chiều dài, và sau đó bị khoáng hoá thành xương cứng chắc. Các vùng sụn này rất dễ nhìn thấy khi chụp X-quang.
Chiều cao của một người căn cứ vào xương, và đặc biệt là sụn tăng trưởng hay đĩa sụn (growth plates).
Phát triển chiều cao là kéo dài xương ống của trẻ, khi những đĩa sụn vẫn còn có thể hoạt động hay “mở”. Hiểu 1 cách đơn giản, nếu bạn thấy còn khoảng trống giữa sụn tức là xương còn dài ra được (hình bên trái). Nếu đĩa sụn đã đóng lại (hình bên phải) thì xương không thể dài ra và trẻ không thể cao lên được nữa.
Như vậy, lý do chiều cao ngừng không tăng nữa là bởi các đĩa sụn đã đóng lại.
2. Những hormone nào tác động tới đĩa sụn?
Theo nghiên cứu thì có 3 hormone chính tác động tới đĩa sụn: GH, estrogen và androgen.
Trong đó, GH chỉ có tác động làm xương dài ra.
Theo nghiên cứu của TS.BS Kye Shik Shim (Bệnh viện Đại học Kyung Hee, Seoul, Hàn Quốc), estrogen mới là nguyên nhân chính dẫn đến đóng các đĩa sụn. Nhiều bằng chứng đã chỉ ra rằng, nồng độ estrogen cao thúc đẩy quá trình đóng các đĩa sụn sớm hơn [2], [3], [4]. Estrogen quyết định sự tăng tốc quá trình dài ra của xương ở tuổi dậy thì, sự đóng lại của xương, tỷ lệ khung xương hài hòa, khối lượng xương đỉnh và duy trì khối lượng xương. Ở tuổi dậy thì, quá trình đóng xương và ngừng tăng trưởng xảy ra khi đạt đến ngưỡng nồng độ estrogen nhất định.
Androgen là hormon sinh dục bao gồm chủ yếu là testosteron, và 1 phần nhỏ các hợp chất testosterone khác. Tuy nhiên, testosterone sẽ bị chuyển hóa thành estrogen. Do vậy, estrogen sẽ tích lũy dần và làm đóng đĩa sụn lại.
3. Khi nào đĩa sụn đóng lại và quá trình đóng xương bắt đầu?
Khi đến tuổi dậy thì, buồng trứng ở nữ bắt đầu tiết ra estrogen để phát triển những cơ quan sinh dục nữ. Nhưng càng dậy thì sớm thì đĩa sụn đóng càng sớm. Và làm cho quá trình phát triển chiều cao của nữ bắt đầu chậm dần lại. Ở bé gái, các đĩa sụn sẽ đóng lại ở khoảng tuổi 16. Do đó, ban đầu con gái thường cao hơn con trai nhưng sau đó lại chững lại và không cao lên nữa.
Cơ thể nam giới bắt đầu tăng tiết testosteron khi bắt đầu tuổi dậy thì. Và dưới tác dụng của protease ở một số mô (mỡ, gan, não), testosterone sẽ chuyển thành estrogen. Mặc dù ở nam lượng estrogen không cao như nữ nhưng lâu dần, cơ thể sẽ tích tụ estrogen. Khi đạt đủ lượng estrogen, quá trình đóng xương sẽ bắt đầu. Như vậy, thời gian đóng đĩa sụn ở nam giới bắt đầu muộn và kéo dài hơn. Do đó, khi đến tuổi trưởng thành, nam sẽ thường cao hơn nữ. Thông thường, trẻ trai sẽ đóng đĩa sụn ở tuổi 19. Lúc này, chiều cao của trẻ sẽ không thay đổi nhiều nữa.
Chúng ta cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý trong tuổi dậy thì để estrogen được duy trì ở mức độ vừa đủ trong cơ thể. Điều này sẽ làm cho đĩa sụn của trẻ có thời gian phát triển dài hơn.
4. Chế độ dinh dưỡng đúng giúp làm chậm quá trình đóng xương sau tuổi dậy thì
4.1. Canxi:
Canxi đóng vai trò vô cùng quan trọng trong phát triển xương khớp và tăng trưởng chiều cao. 99% canxi được tìm thấy trong xương và răng của chúng ta. Xương của chúng ta đóng vai trò chuyển hóa canxi và phospho. Chính vì vậy, bổ sung canxi là vô cùng cần thiết để phát triển chiều cao và duy trì sức khỏe xương khớp, sức khỏe răng miệng của chúng ta.
Theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia và viện Nhi khoa Mỹ, nhu cầu canxi theo độ tuổi như sau:
- 0 – 6 tháng: 210mg
- 7 – 12 tháng: 270mg
- 1 – 3 tuổi: 500mg
- 4 – 8 tuổi: 800mg
- 9 – 18 tuổi: 1.300m
- 19 – 50 tuổi: 1.000mg
- Trên 51 tuổi: 1.200mg
Nhiều cha mẹ chỉ chăm chăm cho trẻ uống sữa mỗi ngày và nạp thật nhiều canxi. Tuy nhiên, chỉ bổ sung canxi là chưa đủ. Chúng ta cần 1 số vi chất quan trọng để hấp thụ canxi được hiệu quả. Nếu không có những chất này thì dù cho chúng ta có nạp bao nhiêu canxi thì cơ thể chúng ta cũng ko thể nào phát triển được sức khỏe xương khớp và chiều cao.
4.2. Vitamin D làm chậm quá trình đóng xương
Vitamin D là một loại vitamin tan trong dầu. Bổ sung vitamin D giúp niêm mạc ruột tăng hấp thu Ca từ dinh dưỡng chúng ta nạp mỗi ngày.
Vitamin D làm giảm biểu hiện gen CYP19, ức chế hoạt động của enzym aromatase dẫn tới giảm nồng độ estrogen trong cơ thể [7], [8]. Trong một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng calcitriol – dạng hoạt động của vitamin D làm giảm biểu hiện của aromatase ở các mô mỡ [9].
Vì vậy, bổ sung đủ vitamin D làm chậm lại quá trình đóng xương của cơ thể.
Theo khuyến cáo của Hiệp Hội Nội tiết Hoa Kỳ về nhu cầu vitamin D hằng ngày để phát triển tốt nhất cho xương:
- Từ 0-6 tháng: 400 IU/ngày, không quá 1000 IU/ngày.
- Từ 6 tháng – 12 tháng: 400 IU/ngày. Không được vượt quá 1500 IU/ngày.
- Từ 1 tuổi – 3 tuổi: 600 IU/ngày, tốt nhất 1000 IU/ngày. Không được vượt quá 2500 IU/ngày.
- Từ 4-8 tuổi: ít nhất là 600 IU/ngày, tốt nhất 1000 IU/ngày. Không đượcvượt quá 3000 IU/ngày.
- Trên 8 tuổi: ít nhất là 600 IU/ngày, tốt nhất 1000 IU/ngày. Không được vượt quá 4000 IU/ngày.
Nguồn vitamin D:
Vitamin D không có nhiều trong thực phẩm. Nó chỉ có một lượng nhỏ trong trứng, thịt, nấm, cá hồi, cá mòi…
Nếu chỉ ăn thức ăn là ko đủ. Ví dụ 1 trái trứng có 42IU vitamin D. Như vậy, bạn cần phải ăn tới 20 quả trứng mỗi ngày mới đủ cho nhu cầu. Điều này là rất khó để thực hiện được.
Cơ thể chúng ta có thể tự tổng hợp vitamin D khi phơi nắng dưới ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên có nhiều lầm tưởng rằng giờ phơi nắng thích hợp là 6-8h sáng. Tuy nhiên khoa học đã chứng minh điều này là sai. Giờ phơi nắng tốt nhất để da tổng hợp vitamin D là 10h-15h. Lí do là bởi chỉ trong khoảng thời gian này mới có đủ tia UVB cho sự tổng hợp vitamin D.
Khi phơi nắng, chúng ta cần phải mặc áo cộc tay, quần cộc để tăng diện tích da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời tốt nhất.
Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra việc tắm nắng vào thời điểm này sẽ dẫn tới nguy cơ cháy nắng, bỏng da, ban đỏ, thậm chí ung thư da. Đặc biệt,với trẻ nhỏ có làn da mỏng manh thì càng nhạy cảm hơn với ánh nắng.
Do đó, các cơ quan y tế thế giới khuyến nghị bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bổ sung liều dự phòng vitamin D hàng ngày giúp xương chắc khỏe, tăng trưởng chiều cao. Không những thế, nghiên cứu chỉ ra bổ sung đủ vitamin D còn giúp cơ thể tăng cường miễn dịch, giảm tỷ lệ mắc các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp, cảm cúm, hen suyễn…
4.3. Vitamin K2
Sau khi được vitamin D đưa vào máu, canxi sẽ tiếp tục vận chuyển tới xương dưới sự chỉ dẫn của viamin K2. Lí do là bởi vitamin K2 sẽ kích hoạt osteocalcin – một protein định hướng gắn canxi vào các mô xương thay vì lắng đọng các vị trí khác. Điều này còn làm hạn chế các tác dụng phụ như vôi hóa động mạch, sỏi thận…
Theo GS. Michael Holick (ĐH Y khoa Boston, Mỹ), trên thế giới có khoảng 1 tỷ người thiếu vitamin D3, đa số là trẻ nhỏ. Còn theo TS Theuwissen (ĐH Maastricht, Hà Lan), trẻ em là đối tượng dễ thiếu vitamin K2 nhiều nhất. Lý do là bởi ở trẻ, lượng Osteocalcin được tạo ra cao gấp 8-10 lần so với lớn do chuyển hóa xương diễn ra mạnh mẽ.
Do đó, trẻ cần vitamin D3 và vitamin K2 để hấp thu canxi hiệu quả và gắn tối ưu vào xương.
Bộ đôi Dimao vitamin D3 và Keovon vitamin K2:
Trên thị trường hiện tại có khá nhiều sản phẩm vitamin D3, K2 được phân phối dưới hình thức xách tay. Chỉ một số ít sản phẩm được nhập khẩu chính hãng, có thể kể đến như Dimao Vitamin D3 và Keovon Vitamin K2 – MK7. Đây là bộ đôi dạng xịt được nhập khẩu trực tiếp từ Châu Âu, được cấp phép lưu hành bởi Bộ Y tế.
Điểm cộng của dòng sản phẩm này là dạng xịt tiện dụng, chuẩn liều, khả năng hấp thu vượt trội nhờ cơ chế xịt trực tiếp vào khoang miệng. Khoang miệng là nơi có hệ thống mạch máu dồi dào, niêm mạc mỏng, các vi chất sẽ thẩm thấu nhanh vào vòng tuần hoàn chung, không bị ảnh hưởng bởi dịch vị dạ dày. Điều này cực kỳ ý nghĩa với những trẻ hấp thu kém, hay mắc các bệnh về đường ruột, rối loạn tiêu hóa…
Đặc biệt với đối tượng trẻ thấp còi, dạng xịt đơn chất điều chỉnh liều dùng phù hợp với nhu cầu thể trạng và sự phát triển của trẻ, giúp con nhận đủ vitamin D3, K2 thiết yếu để tăng cường sức mạnh cho xương, giúp trẻ bắt kịp đà tăng trưởng, đột phá chiều cao.
Mọi thắc mắc quý vị vui lòng liên hệ Hotline: 1900 58 88 36 để được hỗ trợ tư vấn.
Trân trọng!
*Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh
*Tác dụng có thể khác nhau tùy cơ địa của người dùng.
Tham khảo:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4397276/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17718780
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23516016
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11381135
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22414805
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4093343/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7626449/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21262387/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2803154